Van Berlijn naar Breda

Eenmaal op het station hebben we gelukkig tijd genoeg om eens alle winkeltjes te bekijken en op ons gemak een Starbucks ontbijtje te nuttigen. Het is zonnig dus we gaan lekker buiten zitten op het Europaplein.

Om kwart voor elf gaan we naar spoor 13. We beginnen deze keer bovengronds i.p.v ondergronds. Onze conducteur komt er al aan om iemand met een rolstoel te helpen en daarna arriveert ook onze trein.

We hebben hier gereserveerde zitplaatsen en tot onze vreugde zijn deze eerste klas. Lekker luxe ruime stoelen de komende 2 uur en airconditioning alsmede wifi in de trein. Na een minder luxe rit door de rest van Duitsland vanaf Hannover tot Rheine komen we net over de grens bij Oldenzaal aan bij Hengelo voor weer een overstap naar Zutphen.

Daar hebben we een boemeltje van Blauwnet. Hier mag je niet veel in de trein dus ik maak er een illegale foto van onder toeziend oog van de camera in de trein, gewoon omdat het kan. We rijden duidelijk door de Biblebelt..gelijk strakke regels, zelfs in de trein. Niet eten, niets drinken en niet fotograferen of filmen en alleen zachtjes geluid maken.

Hierna de IC naar Breda alwaar we onszelf straks om 1915 uur gaan trakteren op Taco Bell. Een laatste keer niet hoeven koken voordat het gewone leven weer begint.

Een relaxte rondvaart door Berlijn

We hadden bij de East side gallery een rondvaart gezien die ruim drie uur duurde en dat leek ons wel wat maar eerst wilde we weer ontbijten bij de piraten of Berlin want dat was lekker en een heerlijk plekje met uitzicht.

Omdat 3 uur toch wel lang is, besluiten we eerst het Judische museum te bezoeken. Dat viel ons tegen want een groot deel van de expositie ruimte was gesloten tot 2020.

Behoudens wat historische objecten en verhalen en een paar kunstobjecten was er weinig te beleven. Erg jammer want ik had gehoopt op meer omdat ik er interessante dingen over had gehoord.

Het zou 27 graden worden dus we gaan terug naar de East side gallery alwaar een opstapplaats is van rederij Riedel. Er zijn er meerdere maar we willen graag de rondvaart via het Lanke kanaal en de Spree.

Dit is een prachtige tocht waarbij je aan boord wat kan eten en drinken. Ondertussen passeer je allerlei mooie plekjes, bruggen en gebouwen en we gaan door drie sluizen heen.

We zien de mooiste plekjes van Berlijn vanaf het water en we luisteren naar de historische feiten en verhalen over de stad.

Sommige bruggen zijn net hoog genoeg om onderdoor te kunnen, sommige zijn modern weer andere zijn historische objecten. Slechts 2 bruggen hebben de oorlog ongeschonden overleefd.

De meeste bruggen waren opgeblazen of vernietigd gedurende de bombardementen. Een aantal zijn gerestaureerd, een aantal brugdelen hergebruikt.

Ze noemen dit deel van de tocht ook wel de Bruckentocht.

Vanaf het water zie je ook veel andere dingen zoals zwervers slaapplaatsen. Ze overnachten vaak onder bruggen of overkappingen aan kades of bij stations.

Hier was nu niemand "thuis". Overdag verzamelen ze plastic flesjes omdat hier in Duitsland ook statiegeld zit op de kleine drinkflessen en blikjes. Het werkt prima. Daklozen verzamelen al de plastic flessen. Ze verdienen zo wat geld en houden de stad schoon. Wij gaven op een goed moment telkens onze lege drinkflessen aan hen. Er zijn er nogal wat..

We passeren wederom de Dom, de Reichstag en andere gebouwen in het Regierungsviertel maar dit keer met zon en een strak blauwe hemel.

Als de tocht eindigt gaan we via de S bahn naar de Hackesche Markt. Het is al laat en de markt sluit jammer genoeg net af. Snel lopen we er een rondje voordat we gaan eten.

Na het eten lopen we terug via de markt om de Hackeschen hofe te bekijken. Ze zouden hier vlakbij moeten liggen en bijzonder mooi zijn.

We vinden ze aan de overkant van een drukke weg vlakbij bij een Kino en restaurant. Het stikt hier trouwens van de eettentjes en terrassen.

Het is hier best druk qua verkeer en volk dus duiken we snel de hofjes in die een voorbeeld moeten zijn van lekker wonen en werken in de stad.

De entree is bijzonder mooi in Jugendstil opgetrokken bouwstijl met geglazuurde tegels en mozaïek werken in de gevels.

Het doet me denken aan Barcelona waar je dit soms ook tegen kwam. De andere hofjes ademen allemaal een eigen sfeer en identiteit uit.

Zo heb je hele serene hofjes die je doen denken aan een Italiaans stadsdeel maar ook een lieflijk en uitbundig hofje met terras en meer planten en spirituele uitstraling.

Als we de hofjes bekeken hebben wandelen we terug naar Alexanderplatz waar we nog een bak koffie pakken voordat we de metro weer in stappen naar de Spittelmarkt waar ons hotel ligt.

Het is de laatste avond in Berlijn voordat we weer vertrekken. Het zit er bijna op. Wat hebben we veel gezien, gelopen en gedaan..

Een intensief dagje fietsen door Berlijn

Om de voeten wat te sparen en om onszelf meer frisse lucht, beweging en zicht op Berlijn te gunnen, besluiten we vandaag om te gaan fietsen.

Via ons hotel konden we voor 12 euro per dag een fiets huren dus dat was wel te doen. Voor 24 euro de hele dag kriskras door Berlijn toeren, leek ons wel wat na al dat lopen.

We vertrekken in de ochtend richting Potsdamerplatz en dat was toch even wennen nu we zelf moesten navigeren. Immers de metro had ons ondergronds overal naar toe gebracht maar dan zie je niets dan donkere tunnel.

Na 10 minuten komen we uit bij de ons inmiddels bekende blauwe buizen die door de Potzdammerplatz lopen. Eerst dacht ik dat deze symbolisch de muur markeerde maar dat is niet zo. Het zijn waterleiding buizen. Berlijn is op drassige grond gebouwd (Berl = drassig) en om te zorgen dat de gebouwen niet verzakken wordt het grondwater weggepompt en in de Spree geloosd zodat de gebouwen niet verzakken en het grondwater lager blijft. Ze zijn bovengronds omdat ze anders makkelijker kapotgaan door vriezen, krimpen of uitzetten als ze in de grond zouden zitten. Voorheen waren ze roze maar nu zijn ze blauw.

We hebben nog een oude wachttoren bekeken die is blijven staan en we fietsen dan door richting Charlottenburg. De wijk waar mijn opa en overgrootvader gewoond hebben.

We passeren de Berlijnse zoo en de Kurfurstendam. Hier zien we de oude kapotgeschoten Kaiser Wilhelm Gedachteniskirche. Indrukwekkend als je ziet hoe die er dus nog steeds na-oorlogs bij staat.

Zwaar beschadigd staat de kerktoren er verloren bij. We vervolgen onze weg richting het grote paleis de Charlottenburg.

Ik bedenk me dat mijn opa dit ook zo gezien moet hebben en net als ik vast binnen heeft gekeken.

We gaan een kijkje nemen in het paleis en vanwege onze Berlijn welkomst kaart krijgen we tegen gereduceerd tarief overal toegang toe. Om te mogen fotograferen moeten we echter nog wel 3 euro extra betalen.

Dan krijg je een rood armbandje om en mag je alles op de foto zetten. De tour is inclusief een oortje met gids via smartphone.

Die verhalen duren ons echter wat te lang dus we spoelen regelmatig wat door zodat we rond kunnen lopen op ons eigen tempo.

Het is pracht en praal wat je hier ziet. Niet alles is origineel van dit paleis omdat dingen vervangen of verloren zijn gegaan. Wel komen de stukken uit de tijd van het Pruisische vorstendom.

Diverse stukken zijn uit andere paleizen afkomstig die er nu niet meer zijn omdat ze niet meer bestaan of vernietigd zijn.

Het paleis heette oorspronkelijk anders maar de eerste koningin Sophie Charlotte heeft veel ontworpen en uitgewerkt. Helaas heeft ze niet alles meer gezien zoals ze had bedacht.

Haar zoon Friedrich heeft echter ter nagedachtenis aan zijn moeder daarom het slot Charlottenburg genoemd. Ze was een goed opgeleide vrouw die veel interesse had in muziek, theater, tuinen maar ook wetenschappen en astronomie, filosofie en Griekse en Romeinse cultuur. Tevens was ze dol op Chinees porselein en verzamelde ze aardewerk.

De kapel van dit paleis is klein maar indrukwekkend rijk versierd.

De plafonds van diverse kamers zijn bijzonder mooi geschilderd vol met mythologische figuren zoals godinnen Aurora, Diana, Venus maar ook wetenschappelijke figuren of seizoen voorstellingen uit de natuur.

Na deze enorme hoeveelheid kunst en cultuur, nemen we koffie en notentaart in het café in de kasteeltuin. Wandelen in de immens grote tuinen, geef ik vandaag op. Hoe jammer ik dat ook vind. Het weer is dreigend met regen en mijn voeten trekken dit nu niet.

Hierna fietsen we naar de woonplaats van mijn overgrootvader Carl Lewin. Zijn adres was Kaiserdamm 110 en dankzij Google maps vinden we dit vlot. Het ligt niet ver van het paleis af. Het statige grijze gebouw ziet er goed uit met een wapenschild op de voorgevel.

Daarachter staat nog steeds het geboortehuis van mijn opa Gerhard Lewin. Toevallig staat er een meneer op een balkon te kijken naar ons, hoe ik het pand aan de Leonhardstrasse 13 aan het fotograferen ben. Ik vraag hem hoe oud het pand is want het ziet er best nieuw uit. Hij vertelt dat het uit 1908 stamt en dat het eerst maar twee verdiepingen had. Tijdens de tweede wereldoorlog was het beschadigd geraakt maar toch weer hersteld waarna ze er nog 2 verdiepingen bij hebben gebouwd.

Als we terug fietsen richting het centrum komen we dit kleurrijke appartementen complex nog tegen. Het ziet er erg vrolijk uit.

Dan navigeren we richting de Siegesaule die we vorige keer te ver lopen vonden. Hier liggen plassen op het wegdek. Het heeft hier fors geregend en het miezert er. We schuilen in het park wat er naast ligt tot het droog wordt. Handig zo'n weerapp.

Het weer klaart langzaam op en als we wat gegeten hebben zien we een rondvaartboot die aanmeert. Dat lijkt ons ook wel wat..

Moe van al het fietsen laten we ons rond varen op de Spree waarbij we verteld krijgen wat er allemaal te zien is.

We komen langs het Hauptbahnhof en allemaal mooie bruggen en gebouwen. Aan de oevers wordt nog veel aan nieuwbouw gedaan.

Er ligt een fijne fiets en wandelroute langs de oever met terrassen en oude statige gebouwen.

De Spree splitst zich op dit punt en het schip neemt de linkerkant richting de Dom, de Reichstag en het beladen station Friedrichstrasse vlakbij de Tranenpalast waarover later meer.

We meren aan na de Dom en verblijven een halfuur in het Nicolai Viertel waarna doorgevaren wordt.

We keren om bij de sluis en varen terug naar onze opstapplaats.

Hierna fietsen we langs diezelfde oever naar het Tranenpalast bij het station Friedrichsstrasse.

Hier konden soms oost en west Duitse familieleden elkaar ontmoeten en het was altijd weer met veel tranen als men dan weer afscheid moest nemen van elkaar.

Er is een aangrijpende gratis expositie hier met films, foto's en materialen uit die tijd van de bouw van de muur tot na de val van de muur.

We verlaten dan deze beladen beelden en fietsen dwars door het centrum terug richting de Gendarmenmarkt.

Berlijn stad van oorlogstijd maar nu stad van de vrede.

De Gendarmenmarkt is een plein met prachtige klassieke gebouwen, beelden en terrassen waar je kan drinken en eten.

We fietsen terug naar Potsdamerplatz alwaar we de terugweg naar het hotel nemen. Het was een actieve dag. We hebben veel gezien en beleefd.

We eten onze favoriete Italiaanse maaltijd en besluiten met koffie bij Starbucks.

Ik sluit af met de wijze woorden uit een Vapiano restaurant hier waar we graag komen.

Het geheim van geluk is vrijheid en het geheim van vrijheid is moed..

en zo is het...

De Berlijnse muur

We beginnen vandaag op Nordbahnhof met onze tocht en we hebben besloten niet teveel meer te lopen want oei steeds meer blaren die dat pijnlijk maken.

Het thema vandaag is de muur. Daar is heel wat van te zien en te vinden. In Nordbahnhof zelf is een expositie te zien over hoe diverse stations dicht gemetseld werden toen de muur werd gebouwd waardoor mensen niet meer van oost naar west Berlijn konden reizen.

Hoewel de DDR een democratische Republiek werd genoemd was er weinig democratie te bekennen. Mensen hadden weinig vrijheid en de scheiding was een drama. Velen vonden de dood als ze wilden oversteken.

We bezoeken het monument met openbare expositie aan de Bernauerstrasse. Je loopt hier in het oude Spergebiet tussen de twee muur delen in.

Stukken van de originele muur staan hier nog afgewisseld met ijzeren palen die afgebroken muur delen vervangen. Huizen, kerken en begraafplaatsen zijn ontruimd en verwoest zodat de muur gebouwd kon worden.

We passeren een herinneringsmuur met foto's van mannen, vrouwen en kinderen die tijdens hun vlucht neergeschoten zijn en hun wens om vrij te kunnen leven niet hebben overleefd.

Het is heel wreed als je bedenkt dat kinderen van 10 jaar of jonger zonder pardon werden vermoord omdat ze de muur passeerde. We komen diverse vluchttunnels tegen.

Heldhaftig vertelt een mannelijke stem bij een van de informatie palen over dat degene die de muur niet respecteert, een kogel kan krijgen. Dat hebben velen ervaren...en hun leven voor moeten geven terwijl dit nu zo gewoon is om over te steken van oost naar west Berlijn.

Het doet me denken aan het hedendaagse vluchtelingen probleem en hoe mensen daar hun leven wagen voor vrijheid en veiligheid. En hoe Trump maar bezig blijft over zijn muur. Hij wilt dus zo'n moorddadige muur..waar vluchtelingen worden neergeschoten? Kinderen worden gescheiden van hun ouders zoals nu al gebeurd..? Mensen terug in concentratiekampen onder erbarmelijke omstandigheden. Leren ze niets van onze geschiedenis?

We komen langs een uitkijktoren waar je door een spleet door de muur kan kijken naar de overkant van de andere muur. Het is hier net alsof je vanuit de DDR naar het vrije Westen kijkt.

Hierna vertrekken we met de S bahn bovengronds naar de East side gallery. Hier staat nog 1.3 km van de oorspronkelijke muur, met prachtige muurschilderingen.

Dit stuk muur langs de Spree is een openbare gallerie geworden waarbij een zijde door kunstenaars is beschilderd en de andere zijde de oorspronkelijke graffiti en meer er op heeft.

Opvallend zijn de vele vredesboodschappen en de kus van Honnecker en Breznef.

Het is een bonte verzameling van muur schilderingen.

Hierna lopen we naar de Oberbaumbrucke die oost en west Berlijn verbond met elkaar en waar heel wat keer verdrietig afscheid is genomen door Berlijnse mensen.

Nu is er vrij verkeer mogelijk en we reizen zonder moeite over deze brug met de S bahn richting checkpoint Charlie.

We stappen over bij Hallische Tor naar de Kochstrasse waar je recht op checkpoint Charlie loopt.

Voordat we het oude DDR verlaten via de Amerikaanse grensovergang laten we een originele DDR stempel in ons paspoort zetten, zoals dat vroeger ging.

Na de grensovergang komen we bij het bekende checkpoint Charlie. De historische plek waar in de koude oorlog tanks van de Russen en de Amerikanen recht tegenover elkaar hebben gestaan.

Er staan verklede mannen als Amerikaanse soldaten die hun geld verdienen door zich de hele dag te laten fotograferen met toeristen.

Opmerkelijk is de MC Donalds pal naast het checkpoint als ultiem Amerikaans symbool. Een welgekozen plek volgens mij.

Het is druk in dit gedeelte en er zijn veel toeristische exposities die je hier kan bekijken als het gaat over de muur. We kiezen voor de 3D expositie over hoe het er in de jaren 80 uitgezien heeft.

Het is nu bijna niet meer voor te stellen hoe het toen was. De mensen die wel naar elkaar konden zwaaien maar elkaar niet meer zomaar konden bezoeken.

Hoe ze vanuit het westen met uitkijkpunten over de muur probeerden te kijken om hun geliefden of familie te kunnen zien.

Als we deze beelden verlaten komen we nog een voor en na foto tegen van de Brandenburger Tor. Het is een knappe restauratie geweest als je ziet hoe deze kapot gebombardeerd was na de oorlogsjaren.

We rusten dan uit met ijskoffie op een zonnig terras. Even afkoelen na al dat lopen in de zon. Het is net alsof je hier voortdurend aan het tijd reizen bent.

Een tocht door de stad, start bij Alexanderplatz

We hebben de Berlijn welkomst card en daarmee kunnen we 6 dagen ongelimiteerd door Berlijn reizen met het openbaar vervoer. Daarbij kregen we een boekje met metro kaart en stadskaart. Heel handig.

We besluiten de eerste route te pakken die in het boekje Visit Berlijn wordt aangeraden en we starten daarom op Alexanderplatz. Een leuk plein met een fontein, winkels, kraampjes en Wereldklok.

Omdat we deze keer geen ontbijt in het hotel geboekt hebben, eten we hier een broodje met een lekkere bak koffie erbij. We zullen deze week overal gaan ontbijten.

Vandaag aten we samen met de mussen aan tafel. Ze eten hier zelfs uit je hand.

We hebben de hoge televisie toren bewondert maar helemaal omhoog is toch wat teveel van het goede voor mij. Mijn hoogtevrees vindt dit niet zo'n goed idee.

Daarna liepen we door naar het Rote Rathaus. Een imposant gebouw in opvallende rode stenen opgetrokken. Nadat we rondom dit gebouw gelopen hebben zoeken we naar de Nicolaas Viertel.

Uiteindelijk vinden we dit schattige straatje waar de Nicolaas kerk te vinden is. Dit is hetoudste stadsdeel van Berlijn. Het is er opvallend rustig.

We komen langs een aantal prachtige beelden.

Daarna lopen we naar de oever van de rivier de Spree die Berlijn doorkruist.

Tal van rondvaart boten varen hier busladingen met toeristen rond langs imposante gebouwen zoals de Berliner Dom.

De Dom tot aan Onder de linden bomen

We lopen een stukje langs de Spree en komen daar het Humboldt forum gebouw tegen wat net gerestaureerd is. 

Veel van wat er in de tweede wereldoorlog kapot gebombardeerd is, wordt deels weer gerestaureerd. 

Vanaf de Dom kan je naar het museum eiland lopen. Een eiland in de Spree met enorm veel musea. We willen deze later nog bezoeken maar voor nu lopen we door.

Het miezert even lichtjes maar daarna klaart het op. We passeren nog een keer de Berliner Dom maar nu van de voorkant bij de fontein. Een deel van het gebouw staat in de steigers.

Hierna komen we gelijk uit bij een enorm paleis wat er naast ligt.

We verlaten dit stadsdeel via de Schlossbrucke, een prachtige brug over de Spree met Romeinse beelden.

Als ik terug kijk heb ik een prachtig uitzicht op dit stadsdeel en kan ik een overzichtsfoto maken met de highlights die we zojuist gezien hebben.

We vervolgen onze weg richting Unter der Linden. Een straat die ik enkel ken van het liedje "over de muur" van het Klein Orkest. We passeren allemaal imposante gebouwen.

Opvallend veel Romeinse gebouwen of moet ik zeggen Griekse? Tevens passeren we een eerste gedenkplaats. Er zullen er meer volgen.

Een mooie plaquette vertelt wie er allemaal herdacht worden. De pijn en het verdriet is hier bijna tastbaar.

Vervolgens komen we langs een enorm brede straat met paleizen en grote gebouwen. Ondertussen zoek ik de lyrics op van Over de muur. Loop ik nu in oost of west Berlijn?

Dan vind ik ze via internet op mijn telefoon. Oost Berlijn Unter den linden, er wandelen mensen langs vlaggen en vaandels. Waar Lenin en Markx nog steeds op een voetstuk staan.

En iedereen werkt hamers en sikkels, terwijl in parade pas de wacht wordt gewisseld. 40 jaar socialisme er is in die tijd veel bereikt... 

Op het voetstuk staat hier trouwens keizer Friedrich Wilhelm 3. En terwijl ik het nummer in mijn hoofd mee neurie, besef ik me dat we nu op het grondgebied van de voormalige DDR lopen... Sterker nog, we hebben er vannacht ook geslapen want ons hotel ligt er ook in.

We naderen het stuk van de straat waar het zich splitst in de Lindenlaan. Het midden wordt nu een voetgangersgebied waar je heerlijk kan wandelen met hier en daar een eettentje.

We rusten onder de lindenbomen even uit want onze voeten beginnen we nu wel te voelen. Ik heb mijn tienduizend stappen al gehaald vandaag en de eerste blaar is een feit..

Op naar de Reichstag

Na een korte pauze en wat te drinken, wandelen we het kilometer lange stuk onder de lindebomen door naar het punt waar we gisteravond eindigde en we komen aan bij de Brandenburger Tor.

Dit keer zien we het met daglicht. De hemel trekt open als we er aan komen en we aanschouwen de poort in volle glorie. De poort staat nog net op voormalig DDR gebied want de muur stond hier aan de achterzijde.

Wij lopen onder de poort door en steken anno 2019 ongehinderd de straat over naar het park dat naast de Reichstag ligt en bezoeken de gedenkplaats voor alle gedeporteerde Roma en Sinti zigeuners, waar Himmler voor verantwoordelijk was vanaf 1940. Er is kennelijk onlangs nog een herdenking geweest want er liggen verse bloemenkransen.

Daarna rijst de Reichstag voor ons op. Het prachtige parlementsgebouw van Duitsland. Trots wapperen daar de vlaggen van Duitsland en de EU.

We nemen een tweede pauze op de weide voor dit gebouw en genieten van het mooie uitzicht. Hierna lopen we door richting de Siegesaule via de weg vanaf de Brandenburger Tor.

De Siegesaule vinden we te ver lopen. We zijn best wel moe inmiddels en onze voeten beginnen pijn te doen.

Halverwege deze lange straat, tref je een Russisch monument aan met tanks ter nagedachtenis aan de gevallenen van het Sovjet leger die meevochten tegen nazi Duitsland en hielpen Europa te bevrijden.

Het heeft veel levens gekost die tweede wereldoorlog. In Berlijn heeft elke bevolkingsgroep zijn eigen herdenkingsmonument gekregen. De stad staat er vol mee.

Tenslotte besluiten we onze tocht met het herdenkingsmonument van gedeporteerde Joden. Een groot deel van mijn familie aan moeders zijde is hierbij omgekomen.

Zij zijn gedeporteerd naar Marientheresien stad en daar omgebracht. Een aantal van hen waaronder mijn overgrootvader en opa is tijdig naar Nederland kunnen vluchten en heeft ondergedoken gezeten.

Zij hebben de oorlogstijd overleefd. Mijn overgrootmoeder helaas niet evenals vele van haar nichten en neven heeft zij het niet overleefd. Ze pleegde zelfmoord nog voordat de Duitsers haar te pakken kregen. Ze was te zwak om te vluchten. Voor hen is het Joods herdenkingsmonument met de betonnen graven wat ik vandaag bij daglicht zag.

Hierna liepen we naar de Potsdamer platz om in de Mall of Berlin wat te gaan eten. Onderweg kwamen we Trabantjes tegen. Een hele kolonne naast een moderne Mercedes, wat een contrast.

Ik koop in het winkelcentrum, onder meer een nieuwe koffer want die van mij was ver versleten bleek onderweg. Ook hebben we onze ijskast magneet gekocht. Het tastbare bewijs dat we hier zijn geweest als we dadelijk weer thuis zijn.

Onze ijskast is inmiddels een grote verzameling van alle vakantie bestemmingen geworden waar we elke keer mooie herinneringen aan ophalen.

Schemering in Berlijn

We vertrekken met de U bahn (metro) naar de Potsdamerplatz. Hier heb je een groot winkelcentrum maar dat was op zondag avond dicht. We lopen vanaf hier naar de Brandenburger Tor die we in de verte al zagen liggen. We kwamen langs het herdenkingsmonument van de in de oorlogstijd vermoorde Joden.

In de schemering geeft het een indrukwekkender aanblik. De betonnen "graven" liggen in rechte rijen gerangschikt op een enorm groot veld. De blokken hebben net als echte graven verschillende hoogtes en dieptes. In de verte zien we de televisie toren.

Hierna lopen we door naar de Brandenburger Tor. Imposant en prachtig uitgelicht. Wat een plaatje. Zo mooi..